17 Ağustos depreminin sonrasında yaşanan gelişmelerden bir tanesi de Mühendislik ve Mimarlık alanında gerçekleşti. Özellikle deprem sonrası yeniden ortaya atılan Proje ve Kontrolluk Hizmetleri Büroları Yönetmeliği ile ilişkili olarak uzunca bir süredir üzerinde çalışılan Yetkin veya Uzman Mühendislik uygulaması temel noktaydı. 
Uzman mühendislik konusunda uzunca süredir İnşaat Mühendisleri Odası  (İMO) ve bazı üniversiteler ortak çalışma yürütmekteydi. Bu çalışmaların sonucu Şubat 1998'de çıkarılan bir broşürle somutlandı.
. Peki yetkin mühendislik nedir? Halen uygulanmakta olan yasa ile yetkin mühendis ünvanını almak için iki şart aranmaktadır.Bunlar, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar hariç Türk Mimar ve Mühendis Odaları  Birliği'ne üye olmak ve yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymemiş olmak şeklindedir. Gündeme getirilen yasa tasarısı ile aşağıdaki maddelerin de eklenmesi düşünülmektedir. 

" 1.İlgili meslek alanlarında, uzman mühendisler veya uzman mimarlar denetiminde en az     beş   yıl çalışmak ve bunu belgelemek,
   2.Uzman mühendis ve mimar sınavında başarılı olmak" 

Ayrıca, sınav komisyonunun çalışma usülleri, sınavın niteliği gibi ufak(!) ama önemli ayrıntıların yönetmeliklerle düzenleneceği belirtilmektedir. İMO tarafından azırlanan broşürde yetkin mühendis kısaca  meslek bilgisini ve deneyimini kişi ve toplum yararına sunan, çalışmalarını meslek etiği kurallarından ayrılmadan sürdüren mühendis olarak tarif edilmektedir. Ve yetkin mühendislik taslağı ile, şu an çarpık bir yapılaşma içerisinde olan mühendislik uygulamalarının düzenlenmesi, denetimlerin tam olarak yapılması, hizmetin mesleki açıdan yetkin insanlar tarafından verilmesi, hizmet içi eğitimin sağlanması gibi amaçların hedeflendiği belirtilmektedir. Aslında, yukarıda belirtilen tanım ve amaçlar bir mühendisin asgari düzeyde sahip olması gereken vasıflarıdır. Fakat mühendislik kimliği ve etiği bir başka yazıda daha geniş bir şekilde açılması gereken bir konu olduğu için bu kısmı atlayarak bu yasa tasarısı ile nelerin amaçlandığı ve bu uygulamaların neler getireceğini sorgulayacağız.

 İlk olarak, beş yıllık çalışma süresi ile ilgili madde çeşitli soruları gündeme getirmektedir. Özellikle bu sürenin uzunluğu dikkat çekmektedir.İMO tarafından hazırlanan broşürde de belirtildiği üzere İngiltere'de buna benzer bir yasa inşaat sektöründe uygulanmakta fakat çalışma süresi iki yılla sınırlı tutulmaktadır. Bu maddeyle ilgili olarak, bu beş yıllık süreçte mühendislerin UZMAN mühendis olarak değil de bir nevi STAJER mühendis olarak çalışacakları önemli bir noktadır.Kısaca,  mühendisler beş yıl süreyle projelere imza yetkisine sahip olamadan çalışacaklar ve  potansiyel bir ucuz işgücü kaynağı olarak emeklerinin bu süre içerisinde sömürülmesine yol açacaktır

İkinci bir nokta ise, tasarıda belirtilen sınav konusudur. Tasarıda, sınav içeriği ile ilgili hiç bir bilgiye rastlanmamaktadır. Fakat ek bir madde ile sınav komisyonu aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır:
"Sınav komisyonu 7 üyeden oluşur. Üyelerin 2'si Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nı temsil eder.Diğer 3 üye Yüksek Öğretim Kurulu'nca (YÖK)  teklif edilecek 5 aday arasından, diğer iki üye ise TMMOB tarafından teklif edilecek 4 üye arasından bakan tarafından seçilir.
Sınav komisyon üyeliklerine aday gösterileceklerin; uzman mühendis veya mimar ünvanına sahip olanları ve mesleğinde 15 yıl fiili olarak çalışmış veya öğretim üyeliği ve görevliliği yapmış olmaları gerekmektedir."
Çok basit bir hesapla sınav komisyonun 7 üyesinden 5'i devletin kurumları tarafından atanmaktadır. Bu özünde TMMOB'un işlevselliğini ortadan kaldırmakta ve onu bir formalite haline getirmektedir. Ayrıca yukarıdaki madedeye ek olarak, sınav komisyonun ilk oluşumunda üyelerin uzman olmaları şartı aranmamakadır. Sonuç olarak, tam olarak ne olacağı belli olmayan bir sınav ve sınav komisyonu bizleri beklemektedir.Böyle bir durumda bu sınavın neyi, nasıl ölçeceğide ilginç bir konudur.

Bunalara ek olarak, tasarıda hangi durumlarda uzmanlığın düşeceği de belirlenmiştir. Bunlar;

" 1. Belge sahibinin iş göremiyecek akli ve bedensel mağluliyetinin bulunması ve yetkili kurumlarca verilecek raporla saptanması,
2. ilgili meslek odasından ihraç edilmesi,
3. uygulamalarında ölüm ve yaralanmalara sebebiyet verecek kusur veya ihmal yaptığının ceza davası zamanaşımı süresi içinde tespit edilmesi,
4. yüz kızartıcı bir suçtan hüküm giymesi"

Bu noktaya kadar yasa taslağından ve İMO broşüründen aktardığımız alıntılarda temelde yasanın iyi niyetle hazırlanmış ve toplum yararını gözetmekte olduğu algılanabilir. Ama belirttiğimiz bir çok noktasının muamma içinde olması, devetin bu uygulamada büyük bir söze sahip olması ve ileri bir uygulama olarak proje denetlemelerinin özel şirketlere bırakılmasının gündeme gelecek olması,  bu tasarının hiçte öyle iyi niyetli olmadığının bir göstergesidir. Diğer sorgulanması gereken konu ise, çok çarpıcı olarak, devletin kendi üniversitelerinde verdiği eğitime güvenmediğinin açıkça ortada olmasıdır. Üniversite mezunları, hizmet verecek yetkinlikte görülmemektedirler. 

 Konunun diğer bir yönü ise, toplum yararını gözeten TMMOB'un örgütlülüğün ve muhalif kimliğinin ortadan kaldırılmasının hedeflenmesidir. İMO tarafından hazırlanan broşürde yetkin mühendislerin bütün yapılarıyla diğer mühendislerinden ayrılması ve bu şekilde TMMOB'un yeniden yapılanması üzerine durulmuştur. Yani , böl,  parçala ve sindir. 

Şu an için bu tasarının ne zaman yasalaşacağı belli değildir. Fakat, bizler gençler olarak, geleceğimizi ipotek altına alabilecek bu tür uygulamaları önceden incelemeli ve ilerde bu konuyla ilgili çalışmak için hazırlıklı olmak durumundayız. Bu tasarı sadece mühendisleri ve mimarları ilgilendirmemektedir. Bu bütün toplumu ilgilendirmesi gereken bir konudur. Çünkü, proje denetimlerinin özel şirketlere devri durumunda , çok yakın geçmişte deprem örneğindeki gibi yaşadığımız acıların çok daha fazlasını yaşayabiliriz. Yaşadığmız özelleştirme deneyimleri de bu savları kanıtlamaktadır. 

                                                                                                                                MeLon